Bóng đá Anh, đặc biệt là Premier League, không chỉ là sân khấu của những trận cầu đỉnh cao mà còn là mảnh đất màu mỡ thu hút giới tài phiệt toàn cầu. Sự xuất hiện của các doanh nhân, tỷ phú nổi tiếng thế giới đã thay đổi bộ mặt của nhiều câu lạc bộ, mang đến cả vinh quang lẫn những tranh cãi. Bài viết này sẽ điểm danh Những CLB Anh Từng Sở Hữu Bởi Các Doanh Nhân Nổi Tiếng Thế Giới, phân tích tác động của họ và những câu chuyện hậu trường thú vị. Từ những khoản đầu tư khổng lồ đến những thay đổi về văn hóa và bản sắc, vai trò của các ông chủ này luôn là đề tài nóng bỏng trong cộng đồng người hâm mộ.
Sự đổ bộ của dòng tiền từ các tỷ phú đã biến Premier League thành giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh, nơi các CLB có thể chiêu mộ những ngôi sao hàng đầu và cạnh tranh sòng phẳng trên mọi đấu trường. Nhưng liệu tiền bạc có phải là tất cả? Hãy cùng thethaoz.net khám phá hành trình của những CLB Anh từng sở hữu bởi các doanh nhân nổi tiếng thế giới và đánh giá di sản họ để lại.
Roman Abramovich và cuộc cách mạng tại Chelsea
Nhắc đến những ông chủ tỷ phú làm thay đổi lịch sử một CLB Anh, không thể không kể đến Roman Abramovich và Chelsea. Mùa hè năm 2003, vị tỷ phú người Nga đã tạo ra một cơn địa chấn khi mua lại đội bóng thành London với giá 140 triệu bảng Anh.
Kỷ nguyên vàng son dưới thời Abramovich
Trước khi Abramovich đến, Chelsea là một đội bóng khá, có tiềm lực nhưng chưa bao giờ thực sự vươn tầm thành một thế lực thống trị. Sự xuất hiện của ông chủ người Nga đã mở ra một chương mới huy hoàng:
- Đầu tư mạnh mẽ: Abramovich không ngần ngại chi hàng trăm triệu bảng để mang về những ngôi sao hàng đầu thế giới như Didier Drogba, Frank Lampard, Petr Čech, Eden Hazard… và các huấn luyện viên tài ba như José Mourinho, Carlo Ancelotti, Antonio Conte, Thomas Tuchel.
- Thành tích vang dội: Dưới triều đại Abramovich, Chelsea đã gặt hái vô số danh hiệu: 5 chức vô địch Premier League, 2 Champions League, 2 Europa League, 5 FA Cup, 3 League Cup… Biến The Blues thành một trong những CLB thành công nhất nước Anh và châu Âu thế kỷ 21.
- Nâng tầm vị thế: Từ một đội bóng thuộc dạng khá, Chelsea vươn mình trở thành một “ông lớn” thực sự, một thương hiệu toàn cầu.
Tuy nhiên, sự hào phóng của Abramovich cũng đi kèm với sự thiếu kiên nhẫn. Ông nổi tiếng với việc “trảm tướng” không thương tiếc nếu thành tích không như ý. Dù vậy, không thể phủ nhận di sản khổng lồ mà ông để lại ở Stamford Bridge. Việc Abramovich buộc phải bán CLB vào năm 2022 do các lệnh trừng phạt đã khép lại một kỷ nguyên đáng nhớ của một trong những CLB Anh từng sở hữu bởi các doanh nhân nổi tiếng thế giới.
Roman Abramovich ăn mừng chức vô địch Champions League cùng các cầu thủ Chelsea, biểu tượng cho kỷ nguyên thành công rực rỡ dưới thời tỷ phú Nga
Sheikh Mansour và sự trỗi dậy thần tốc của Manchester City
Nếu Abramovich mở đường, thì Sheikh Mansour bin Zayed Al Nahyan, thành viên hoàng gia Abu Dhabi, đã đưa khái niệm “đầu tư bóng đá” lên một tầm cao mới khi mua lại Manchester City vào năm 2008 thông qua tập đoàn Abu Dhabi United Group (ADUG).
Biến Man City thành thế lực thống trị
Trước khi đổi chủ, Man City chỉ là cái bóng của người hàng xóm ồn ào Manchester United. Nhưng dưới sự hậu thuẫn tài chính gần như vô tận từ Sheikh Mansour, The Citizens đã lột xác ngoạn mục:
- Cuộc cách mạng về hạ tầng và nhân sự: Không chỉ vung tiền mua sắm cầu thủ (Sergio Agüero, David Silva, Kevin De Bruyne, Erling Haaland…), Man City còn đầu tư mạnh vào cơ sở vật chất với khu tập luyện Etihad Campus hiện đại bậc nhất thế giới và chiêu mộ HLV thiên tài Pep Guardiola.
- Thống trị bóng đá Anh: Man City trở thành thế lực số một tại Premier League với 7 chức vô địch trong kỷ nguyên Sheikh Mansour, bao gồm cả những mùa giải phá kỷ lục điểm số và bàn thắng. Họ cũng giành nhiều danh hiệu quốc nội khác như FA Cup và League Cup.
- Chinh phục châu Âu: Đỉnh cao là chức vô địch UEFA Champions League mùa giải 2022-2023, hoàn tất cú ăn ba lịch sử và khẳng định vị thế của Man City trên bản đồ bóng đá châu Âu.
Sự đầu tư của Sheikh Mansour không chỉ mang lại thành công trên sân cỏ mà còn góp phần thay đổi bộ mặt của khu vực Đông Manchester. Tuy nhiên, Man City cũng đối mặt với những cáo buộc vi phạm Luật Công bằng Tài chính (FFP), một vấn đề gây tranh cãi kéo dài. Dù sao đi nữa, Man City chắc chắn là một ví dụ điển hình cho những CLB Anh từng sở hữu bởi các doanh nhân nổi tiếng thế giới và sự thay đổi chóng mặt mà họ mang lại.
Nhà Glazer và mối quan hệ phức tạp tại Manchester United
Khác với Abramovich hay Sheikh Mansour, việc gia đình Glazer (doanh nhân người Mỹ Malcolm Glazer khởi xướng và các con ông kế thừa) tiếp quản Manchester United vào năm 2005 lại diễn ra trong sự phản đối dữ dội từ người hâm mộ.
Gánh nặng nợ và sự bất mãn của CĐV
Thương vụ mua lại của nhà Glazer được thực hiện chủ yếu bằng hình thức vay nợ (leveraged buyout), nghĩa là chính CLB phải gánh khoản nợ khổng lồ này. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy:
- Hút máu tài chính: Người hâm mộ cáo buộc nhà Glazer đã rút hàng trăm triệu bảng từ CLB dưới dạng cổ tức và phí quản lý, thay vì tái đầu tư mạnh mẽ vào đội hình hay cơ sở vật chất như các đối thủ.
- Thành tích đi xuống: Dù vẫn có những danh hiệu sau kỷ nguyên Sir Alex Ferguson, Man United đã sa sút đáng kể, không còn duy trì được vị thế thống trị tuyệt đối ở Anh và châu Âu. Nhiều người cho rằng sự thiếu đầu tư và chiến lược không rõ ràng từ chủ sở hữu là một phần nguyên nhân.
- Làn sóng phản đối: Các cuộc biểu tình chống lại nhà Glazer diễn ra thường xuyên tại Old Trafford, với khẩu hiệu “Love United, Hate Glazer” trở nên quen thuộc. Người hâm mộ khao khát một sự thay đổi chủ sở hữu để đưa CLB trở lại đỉnh cao.
Dù bị chỉ trích, Man United dưới thời Glazer vẫn là một thương hiệu thể thao khổng lồ và có giá trị thương mại cực cao. Tuy nhiên, mối quan hệ căng thẳng giữa chủ sở hữu và người hâm mộ là một nét đặc trưng không mấy tích cực của một trong những CLB Anh từng sở hữu bởi các doanh nhân nổi tiếng thế giới này. Gần đây, việc tỷ phú Sir Jim Ratcliffe mua lại 25% cổ phần và nắm quyền kiểm soát hoạt động bóng đá mang đến hy vọng về một sự thay đổi.
Cổ động viên Manchester United biểu tình phản đối nhà Glazer bên ngoài sân Old Trafford với biểu ngữ và khói màu xanh lá cây, vàng
Các trường hợp đáng chú ý khác
Ngoài ba “ông lớn” kể trên, còn nhiều những CLB Anh từng sở hữu bởi các doanh nhân nổi tiếng thế giới khác, mỗi người một câu chuyện:
Fenway Sports Group (FSG) và Liverpool
Tập đoàn thể thao của Mỹ, đứng đầu là John W. Henry, đã mua lại Liverpool vào năm 2010 trong bối cảnh CLB khủng hoảng dưới thời chủ cũ Tom Hicks và George Gillett. FSG nổi tiếng với mô hình quản lý “Moneyball”, tập trung vào phân tích dữ liệu và đầu tư thông minh thay vì vung tiền bừa bãi.
- Thành công trở lại: Dưới thời FSG và HLV Jürgen Klopp, Liverpool đã chấm dứt cơn khát danh hiệu Premier League sau 30 năm, giành Champions League, FA Cup, League Cup và Club World Cup.
- Đầu tư bền vững: FSG đã nâng cấp sân Anfield và xây dựng trung tâm tập luyện AXA hiện đại.
- Tranh cãi: Dù thành công, FSG cũng vấp phải chỉ trích về việc tăng giá vé hay ý định tham gia Super League.
Nhìn chung, FSG được đánh giá là những ông chủ hiệu quả, giúp Liverpool tìm lại vị thế vốn có. Bạn có thể tìm hiểu thêm về hành trình của Liverpool trên gocbongda.net.
Stan Kroenke và Arsenal
Tỷ phú người Mỹ Stan Kroenke dần thâu tóm cổ phần và nắm quyền kiểm soát hoàn toàn Arsenal vào năm 2018. Ông cũng sở hữu nhiều đội thể thao khác ở Mỹ.
- Giai đoạn chuyển giao khó khăn: Thời kỳ đầu dưới quyền Kroenke trùng với giai đoạn cuối của Arsène Wenger và quá trình tìm kiếm sự ổn định sau đó, CLB gặp nhiều khó khăn về mặt thành tích.
- Bị chỉ trích thiếu tham vọng: Kroenke thường bị CĐV Arsenal chỉ trích là thiếu tham vọng và không đầu tư đủ mạnh mẽ so với các đối thủ cạnh tranh trực tiếp.
- Dấu hiệu khởi sắc gần đây: Những mùa giải gần đây, Arsenal dưới sự dẫn dắt của Mikel Arteta và sự đầu tư mạnh tay hơn từ Kroenke đã cho thấy dấu hiệu khởi sắc, cạnh tranh quyết liệt cho chức vô địch Premier League.
Mike Ashley và Newcastle United
Doanh nhân bán lẻ người Anh Mike Ashley sở hữu Newcastle United từ năm 2007 đến 2021. Giai đoạn này được xem là một trong những thời kỳ đen tối nhất lịch sử CLB.
- Thiếu đầu tư và tham vọng: Ashley bị chỉ trích nặng nề vì sự keo kiệt, không chịu đầu tư vào đội hình và cơ sở vật chất, khiến CLB nhiều lần phải vật lộn với cuộc chiến trụ hạng, thậm chí xuống hạng.
- Mối quan hệ tồi tệ với CĐV: Ashley gần như trở thành kẻ thù số một của các “Chích Chòe”, với những quyết sách gây tranh cãi như đổi tên sân St James’ Park.
- Cuộc đổi chủ lịch sử: Việc Quỹ đầu tư công Saudi Arabia (PIF) mua lại Newcastle vào năm 2021 đã chấm dứt triều đại của Ashley trong sự vui mừng khôn xiết của người hâm mộ, mở ra một kỷ nguyên mới đầy tham vọng.
Mike Ashley ngồi trên khán đài sân St James' Park với vẻ mặt không mấy vui vẻ, tượng trưng cho giai đoạn khó khăn của Newcastle dưới thời ông
Tác động hai mặt của các ông chủ tỷ phú
Việc những CLB Anh từng sở hữu bởi các doanh nhân nổi tiếng thế giới mang lại cả những lợi ích và thách thức không thể phủ nhận.
Mặt tích cực:
- Nguồn lực tài chính dồi dào: Cho phép CLB chiêu mộ ngôi sao, nâng cấp hạ tầng, cạnh tranh danh hiệu.
- Nâng tầm giải đấu: Sự đầu tư mạnh mẽ làm tăng tính cạnh tranh và sức hấp dẫn của Premier League trên toàn cầu.
- Chuyên nghiệp hóa quản lý: Nhiều ông chủ mang đến mô hình quản lý kinh doanh hiện đại, hiệu quả hơn.
Mặt tiêu cực:
- Tăng khoảng cách giàu nghèo: Các CLB được tỷ phú chống lưng dễ dàng bỏ xa phần còn lại, làm giảm tính cạnh tranh ở một mức độ nào đó.
- Mất bản sắc, văn hóa CLB: Áp lực thành tích và mục tiêu kinh doanh đôi khi làm phai nhạt truyền thống và mối liên kết với cộng đồng địa phương.
- Rủi ro về tài chính và pháp lý: Sự phụ thuộc vào một cá nhân/tổ chức, các vấn đề liên quan đến FFP, hay những bê bối cá nhân của chủ sở hữu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến CLB.
- Quyền lực của người hâm mộ bị suy giảm: Tiếng nói của CĐV đôi khi bị xem nhẹ trước các quyết định kinh doanh của giới chủ.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Tại sao các doanh nhân nổi tiếng lại muốn sở hữu CLB bóng đá Anh?
Sở hữu một CLB bóng đá Anh, đặc biệt ở Premier League, mang lại nhiều lợi ích: nâng cao vị thế và hình ảnh cá nhân/tập đoàn trên toàn cầu, tiềm năng lợi nhuận từ bản quyền truyền hình, tài trợ, bán vé, và đôi khi là niềm đam mê thể thao đơn thuần hoặc công cụ “quyền lực mềm”.
2. Ông chủ nào được xem là thành công nhất trong lịch sử bóng đá Anh?
Khó có câu trả lời tuyệt đối, nhưng Roman Abramovich (Chelsea) và Sheikh Mansour (Man City) thường được nhắc đến nhiều nhất vì đã biến CLB của họ thành thế lực thống trị và giành vô số danh hiệu lớn, bao gồm cả Champions League.
3. Có quy định nào về việc ai được phép sở hữu CLB Anh không?
Có, Premier League và FA có các quy tắc kiểm tra tư cách chủ sở hữu và giám đốc (Owners’ and Directors’ Test) nhằm đảm bảo những người điều hành CLB đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định về tài chính và đạo đức, mặc dù tính hiệu quả của quy tắc này vẫn còn gây tranh cãi.
4. Ảnh hưởng của việc CLB bị đổi chủ thường xuyên là gì?
Việc đổi chủ thường xuyên có thể gây ra sự bất ổn định về chiến lược, chính sách chuyển nhượng, vị trí HLV và cả tinh thần đội bóng. Tuy nhiên, nếu chủ mới có tầm nhìn và đầu tư đúng đắn, đó cũng có thể là khởi đầu cho một kỷ nguyên thành công mới.
5. Người hâm mộ có vai trò gì trước các ông chủ tỷ phú?
Dù quyền lực có thể suy giảm, người hâm mộ vẫn là một phần cốt lõi của CLB. Tiếng nói, sự ủng hộ (hoặc phản đối) của họ có thể tạo áp lực lên giới chủ, ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng và duy trì bản sắc, văn hóa của đội bóng.
Kết luận
Làn sóng đầu tư từ các doanh nhân và tỷ phú toàn cầu đã và đang định hình lại bức tranh bóng đá Anh một cách sâu sắc. Những CLB Anh từng sở hữu bởi các doanh nhân nổi tiếng thế giới như Chelsea, Man City, Man United, Liverpool hay Arsenal đều đã trải qua những thăng trầm, những kỷ nguyên thành công vang dội xen lẫn những giai đoạn khó khăn, tranh cãi dưới sự điều hành của các ông chủ này.
Sự xuất hiện của họ mang đến nguồn lực tài chính khổng lồ, nâng tầm giải đấu, nhưng cũng đặt ra những câu hỏi về sự công bằng, bản sắc CLB và vai trò của người hâm mộ. Câu chuyện về các ông chủ tỷ phú và các CLB Anh chắc chắn sẽ còn tiếp diễn với nhiều diễn biến thú vị trong tương lai. Bạn nghĩ sao về vai trò của các ông chủ này? Hãy chia sẻ quan điểm của mình ở phần bình luận bên dưới và tiếp tục theo dõi thethaoz.net để cập nhật những thông tin nóng hổi nhất về bóng đá Anh!
